Het verloop van de Tweede Wereldoorlog in het oostelijk deel van Indonesië – de Molukken en Papua – is niet als een aaneengesloten verhaal te vertellen. Gedurende 1942 werd het gebied stap voor stap door het Japanse leger bezet, en vanaf medio 1944 deels door de geallieerde (vooral Amerikaanse) troepen weer ontzet. Voor delen van het gebied, vooral de Midden- en Zuid-Molukken zou het tot eind 1945 duren voordat het door Engelse troepen en NICA-troepen (Netherlands Indies Civil Administration) werd bevrijd. Wat zich in de tussentijd afspeelde laat zich het best in anekdotes beschrijven en dat is waar deze site zich op richt.

MalukuPapua 1942-1945 brengt historische plaatsen, mensen, objecten en monumenten in kaart uit de Tweede Wereldoorlog in de Molukken en Papua.

Wie, wat, waar en wanneer

In samenhang vertellen de vele anekdotes die uit de literatuur, maar vooral uit de vele interviews die in diverse archieven en online te vinden zijn een verhaal dat ons inzicht verschaft in de bevolking in de Molukken en op Papua de oorlog ervoer en hoe dit vaak 75 jaar later nog altijd zichtbaar is. Om de samenhang zichtbaar te maken gebruikt deze site drie verschillende ingangen waarlangs de anekdotes – veelal in onderlinge samenhang – terug te vinden zijn: locatie (kaarten), tijdstip (tijdlijnen), en personen. Deze drie ‘ingangen’ vormen het hoofdmenu van deze site. Een vierde element – de bronnen – vormt de toegang naar de gebruikte bronnen en het beschikbare achtergrondmateriaal (literatuur, maar ook digitale bronnen). Daarnaast geven deze pagina’s een overzicht van het beschikbare beeldmateriaal.

  • Doom eiland 1955
  • Petrus Pieter de Kock
  • Officiële Japanse overgave op Buru (oktober 1945)
  • Bombardement Ambon-stad, 28 augustus 1944
  • Landingsbaan Owi Island
  • Owi Island
  • Sergeant Mauritz Christiaan Kokkelink (KNIL)
  • Kapitein J.B.H. Willemsz Geerooms (KNIL)
  • Monument Kapitein J.B.H. Willemsz Geerooms
  • LSTs bevoorraden Blue Beach, Morotai
  • Aanval Beaufighter op vliegveld Langgoer, 31 mei 1943 (Pacificwrecks.com)
  • Piet de Cock (foto Frank de Ruiter / NRC)
  • Verzetstrijders groep Kokkelink
  • P-38 Lightning 194 van het 433rd FS geparkeerd op Mokmer Aerodrome
  • Iskandar Muhammad Jabir Syah
  • Bombardement vliegveld Borokoe; (c) USAAF 5th AF, May 1944
  • De verovering van het eiland Biak kost de geallieerden van eind mei tot medio augustus. De Japanners hebben het eiland versterkt middels een labyrint van grotten.
  • Amerikaanse troepen en ondersteunende Sherman tanks rukken op door het oerwoud bij het vliegveld Mokmer.
  • Nicolaas Jouwe uit Amerika (persconferentie op Schiphol) 
*6 juni 1962
  • Vliegveld van Laha, Ambon (zoals gezien in 1945). De baai van Ambon en het schiereiland Laitimor zijn op de achtergrond te zien.  (Fotograaf Staff Sergeant R. L. Stewart)
  • William Vyner Duckett WHITE DFC (groepsfoto, (c) Virtual War Memorial Australia
  • William Vyner Duckett WHITE DFC, (c) Virtual War Memorial Australia
  • Oorlog doorbreekt alle scheidslijnen: een Papua krijgt basis guerrilla training in de nasleep van de Japanse inval, 15 juli 1943
  • inhuldiging monument Hamadi 5 juuni 2019
  • Air Kaca Morotai
  • The Sultan’s Family outside their Queensland home
  • Monumen Perang Dunia ke-II
  • Mokmer airport Biak (1961; (c) Wikipedia)
  • toegang naar Goa Jepang
  • 120 squadron MIL-KNIL - verveling slaat toe
  • 120 squadron MIL-KNIL - wachten op inzet
  • achterzijde standbeeld Douglas MacArthur, Zum Zum eiland, Morotai.
  • Standbeeld Douglas MacArthur vanaf het strand gezien.
  • Oud monument Douglas MacArthur, Zum Zum eiland
  • Plaquette standbeeld Dougas MacArthur, Zum Zum eiland.
  • Standbeeld Douglas MacArthur, Zum Zum eiland
  • standbeeld Nakamura, detail
  • onderaanzicht standbeeld Nakamura.
  • plaquette standbeeld Nakamura
  • Standbeeld Nakamura
  • detail tank met ster
  • Vooraanzicht tank
  • site van de tweede amfibische tank, ca. 50 meter van de eerste tank.
  • Boven aanblik tank
  • Amerikaanse ster aan de zijkant van een tank.
  • Voorzijde tank
  • Zijaanzicht tank.
  • Uitleg over amfibische tanks.
  • Informatiebord bij site met 2 Amerikaanse amfibische tanks.
  • Verschillende soorten munitie, verzameld door de heer Muhli Eso.
  • tentoonstellingsobjecten.
  • objecten uit de tentoonstelling, verzameld door de heer Muhli Eso.
  • expositie in museum WO2
  • De heer Muhli Eso bij een fotowand in zijn museum.
  • Particulier museum WO2 van de heer Muhli Eso, Morotai.
  • gat voor vlaggestok, Australische begraafplaats Morotai
  • Overzichtsfoto Australische begraafplaats Morotai.
  • Ingang Australische begraafplaats vlak na aanleg, Morotai.
  • Informatiebord bij Australische begraafplaats,
  • Kokokpalmen op de voormalige Australische begraafplaats, Morotai.
  • Graven, waarschijnlijk van geallieerde militairen. Geen opschriften leesbaar.
  • Graven in verschillende staat van verwaarlozing. Waarschijnlijk van geallieerde militairen. Geen opschriften.
  • Graf, waarschijnlijk van een geallieerde militair. Geen opschrift.
  • groep van 29 graven, waarschijnlijk van geallieerde militairen. Opschriften zijn niet meer te lezen.
  • Wama vliegbaan, Morotai, april 1945
  • Rest van een van de zeven vliegbanen, Morotai
  • Oude vliegbaan, Morotai
  • Restant oude vliegbaan bij vliegveld Morotai
  • Ontscheping militair materieel Kau, Halmahera
  • De sultan van Bacan verwelkomt geallieerde militairen
  • Museum Perang Dunia-2 dan Trikora, Morotai
  • plaquette opening Museum Perang Dunia-2 dan Trikora, Morotai
  • IMG_7688
  • Expositie Museum Perang Dunia-2 dan Trikora, Morotai
  • patroonhulzen, tentoonstelling, Museum Perang Dunia-2 dan Trikora, Morotai,
  • Museum Perang Dunia-2 dan Trikora, Morotai
  • Museum Perang Duniaa2 dan Trikora, Morotai
  • Wama vliegveld, Morotai
  • Bevoorrading geallieerde troepen bij Kau, Halmahera
  • Ka-01b
  • Amerikaanse legerkaart Geelvinck baai.
  • Kaart operatie Typhoon, 30 juli031 augustus 1944, Vogelkop
  • Landingsbaan op Middelburg eiland.
  • Troepen op weg naar Sansapor
  • Tekst monument Tweede Wereldoorlog in Manokwari
  • Kaart met aanvalsplan Amerikanen op Japanse posities op het eiland Noemfoor in operatie Cyclone.
  • Landingsvaartuigen brengen tanks aan land in Noemfoor.
  • Amerikaanse legerkaart met landingsplaatsen in Tanah Merah baai op 22 april 1944
  • Mogelijke landingsplaats geallieerden in Tanah Merah baai, in de omgeving van Depapre
  • Mogelijke landingsplaats geallieerden, Tanah Merah baai
  • Mogelijke landinsgplaats geallieerden, operatie Reckless, 22 april 1944, Tanah Merah baai
  • NICA Kamp in Hollamdia met personeel
  • NICA kamp in Hollandia
  • Grafsteen Sergeant KNIL Tweede klasse, telegrafist en leerling vlieger, Martono Samallo (Tantui, Ambon)
  • Interviewfragment Hasan Lesteluhu over krijgsgevangen geallieerden op weg naar werk aan vliegveld Liang.
  • Herdenkingsposter van de 14, eind juli 1942 geëxecuteerde katholieke geestelijken in Kei.
  • Interviewfragment Cornelis Hattu over ontsnapping van Tanimbar naar Australië.
  • Interviewfragment Odilia Leftw over haar relatie met een Japanse soldaat en hun kind in Kelanit, Kei Kecil (Ambon, 6 nov 2006)
  • Schrijver-telegrafist en Beheerder Hulppostkantoor Tepa (Babar), 1942-1945, P.J. Tanasale.
  • SAP-02 Jacob Litamahuputty
  • Verzetsster Oost-Azië 1942-1945 (VOA)
  • Ambon stad, november 1945
  • AMB-03a Doolan
  • Dominggas, slachtoffer Japanse leger gedwongen prostitutie (Emplawas, Babar).
  • Sergeant KNIL, Julius Tahija.
  • Graf Elthinus Sinay
  • D.P. Leihitu
  • AMB-07a Prisoners of the sun (DVD)
  • Suez Maru
  • Private William Thomas Doolan. Australian army
  • Monument Tantu
  • AMB-01a Tantui IMGP1968
  • Bevestiging vlaggestok Australische begraafplaats, Morotai
  • Vroegere Australische begraafplaats, nu kokokbomen geplant door bevolking, Morotai
  • IMG_7762
  • Australische begraafplaats, Morotai, grotendeels geruimd
  • Australian War Cemetery Morotai AWM01
  • Oorspronkelijke ingang Australische begraafplaats Morotai
  • Wama_airstrip_April_1945_OG1934
  • De sultan van Bacan verwelkomt Australische militairen op Bacan, 1944
  • Geallieerde begraafplaats, Numfoor, Geelvinckbaai
  • Inwoners Noemfoor meldden zich uit hun schuilplaats bij Geallieerden,
  • Amerikaanse legerkaart van de Geelvinck-baai met het eiland Yapen
  • Amerikaanse kaart met gegevens landing in Tanah Merah baai op 22 april 1944
  • Mogelijke landingsplaats Amerikaanse troepen, Tanah Merah baai, Papua
  • Mogelijke landingsplaats Amerikaanse troepen, Tanah Merah baai
  • Mogelijke landingsplaats Amerikanen. Tanah Merah baai.
  • Detail olieopslag bij marktplaats , Depapre, Tanah Merah baai, Papua
  • Olieopslag bij een markhal in Depapre, Tanah Merah baai, Papua
  • Olieopslag bij marktplaats in Depapre, Tanah Merah baai, Papua
  • IMG_0783
  • Ja-08a Operatie Reckless, invasie Hollandia, 22 april 1944
  • Overzicht op Sentani-vliegveld, Papua
  • Overzicht op Sentani-vliegveld.
  • MacArthur Monument, Ifar Gunung, Sentani, Papua
  • Pentekening verkeerstoren vliegveld Amahei
  • Plattegrond Julianakamp, Amahei
  • Amerikaans landingsvaartuig op sokkel. Hamadi beach, Jayapura, Papua.
  • Voorzijde Amerikaans landingsvaartuig. Hamadi Beach. Jayapura, Papua
  • Amerikaans landingsvoertuig. Hamadi Beach, Jayapura, Papua
  • Amerikaans landingsvaartuig, Hamadi Beach, Jayapura, Papua
  • Informatiebord monument Japanse landing in Hollandia, Jayapura, Papua
  • Mogelijke landingsplaats Japanse troepen, Tanah Hitam, Jayapura.
  • IMG_9787
  • IMG_9785
  • Japans Monument, Tanah Hitam, Jayapura, Papua
  • IMG_9783
  • IMG_9782
  • IMG_9781
  • IMG_9780
  • IMG_6885
  • IMG_6882
  • IMG_6880
  • IMG_6878
  • IMG_6877
  • IMG_6876
  • IMG_6875
  • IMG_6874
  • IMG_6873
  • IMG_6872
  • IMG_6871
  • IMG_6870
  • IMG_6869
  • IMG_6868
  • IMG_6867
  • De beschieting van hun dorp door de Japanners is door Omanezen vastgelegd in twee liederen, waarvan ten minste één op de muziek van een bestaand traditioneel Moluks liedje.
  • IMG_0151
  • MacArthur Monument op Ifar Gunung, Sentani.
  • Derail tekstplaat in Indonesisch en Engels. MacArthur Monument, Ifar Gunung, Sentani.
  • MacArthur Monument, Ifar Guning, Sentani, Papua
  • MacArthur Monument, Ifar Gunung, Sentani, Papua
  • Bovenzijde olieopslag Depapre, Tanah Merah baai, Papua
  • Olieopslag in het bos bij DePapre, Tanah Merah baai. Papua
  • Olieopslag in het bos in de omgeving van Depapre. Tanah Merah baai. Papua
  • Olieopslag bij een markthal in DePapre. Tanah Merah baai.
  • Olie-opslag geallieerden in Depapre, Tanah Merah baai. Papua.
Culturele site
  • Informatiebord bij opslagtank in Depapre met aanduiding beschermde status.
  • Olietank in het bos bij Depapre.
  • Olietank bij binnenkomst Depapre. Beschermde site.
  • IMG_0152
  • IMG_7800
  • Monument MacArthur op Pulau Zum Zum
  • IMG_7808
  • IMG_7807
  • IMG_7806
  • IMG_7804
  • IMG_7803
  • IMG_7801
  • IMG_7772
  • IMG_7773
  • IMG_7782
  • IMG_7783
  • IMG_7777
  • IMG_7776
  • IMG_7774
  • IMG_7780
  • IMG_7779
  • IMG_7778
  • Standplaats van de Australische vlag (verdwenen)
  • Kokosplantage op de voormalige begraafplaats

De drie ingangen

De ‘wie’ in ‘wie, waar en wanneer’ vertelt het verhaal van een (op een enkele uitzondering na) historische persoon die een hoofd- of bijrol speelt in een gebeurtenis, maar kan ook een ooggetuige zijn die zijn of haar verhaal vertelt. Deze figuren vind je terug onder het menu ‘personen’.

Het ‘waar’ verenigt de locaties van de gebeurtenissen op een of meerdere kaarten. Op de verschillende kaarten zijn bij het inzoomen markeringen zichtbaar. Als je deze markeringen aanklikt, verschijnen pop-ups met het verhaal van verschillende gebeurtenissen, de getuigenis van personen, etc..

Het ‘wanneer‘ verbindt de momenten waarop een bepaalde gebeurtenissen zich afspelen. Aaneengeschakeld vormen deze momenten een tijdlijn die het grotere verhaal van de Tweede Wereldoorlog op Papua en de Molukken weergeeft.

In samenhang vormen personen, kaart, en tijdlijn verschillende focuspunten van rond de zestig afzonderlijke gebeurtenissen (het ‘wat’) waar deze website aandacht aan besteedt om zo het verhaal van de oorlog in Oost-Indonesië te vertellen.