Archieven

Op 30 juli 1944 begon Operatie Typhoon met landingen op Sansapur (Green Beach), Mar (Red Beach), Middelburg eiland en Amsterdam eiland. Bij geen van de landingen ondervonden de geallieerden enige tegenstand. Eenheden van de Japanse 35e divisie bereikten eerst op 16 augustus de bruggehoofden. In totaal verloren de Amerikanen gedurende Operatie Typhoon (die tot 31 augustus duurde) 14 doden en 44 gewonden. De Japanse verliezen gedurende dezelfde periode worden geschat op 385 doden en 215 krijgsgevangenen. 17 augustus 1944 Vogelkop  

Tijdens Operatie Typhoon, de opmars langs de noordkust van Nieuw-Guinea, die duurt van 30 juli – 31 augustus 1944, is controle over landingsbanen van cruciaal belang. Op Middelburg eiland, vlak voor de kust van de plaats Mar, wordt op 17 augustus 1944 een vliegveld in gebruik genomen, gevolgd door een vliegveld op het vasteland op 3 september. Op het buureiland van Middelburg, Amsterdam eiland, leggen de Amerikanen een basis voor vliegboten aan. 30 juli 1944 Vogelkop  

Het Komasoren vliegveld in het noorden van Numfoor is nog in aanbouw ten tijde van de geallieerde inval. Numfoor is niet alleen vanwege de vliegvelden van strategisch belang, maar ook omdat het dichtbij Biak ligt. De geallieerden willen voorkomen dat Japanse troepenversterkingen vanuit Numfoor naar Biak kunnen afreizen. De Japanse verdedigers – rond de 2.500 man sterk – trekken zich terug naar het binnenland en plegen daar nog een kleine twee maanden verzet. De ‘mopping-up’ operaties duren nog tot 31 augustus; dan is heel het eiland in geallieerde handen. Geelvinkbaai en Noordkust  

De Japanse strijdkrachten bouwen tijdens de bezetting verschillende vliegvelden op Biak die na de Amerikaanse invasie in mei 1944 ontwikkeld worden als uitvalsbasis voor de Amerikaanse luchtmacht. De basis in Biak is van belang voor de island hopping strategie van generaal MacArthur. Eén van de vliegvelden, Borokoe, is nu in gebruik door de Indonesische luchtmacht. Borokoe werd op 18 juni 1944 door de 1e en 41e Infantry Division US Army op de Japanners veroverd. Geelvinkbaai en Noordkust  

Bij de geallieerde landing op het eiland Biak in de Geelvinck baai op 27 mei 1944 met hebben de Amerikanen een licht overwicht met 12.500 man van de 41e divisie. Tegenover hen staat echter een aanzienlijke Japanse troepenmacht van 11.000 man onder leiding van kolonel Kuzume Naoyuki, die zich bovendien verschanst hebben in een labyrint van grotten (waaronder Goa Jepang). De Japanse troepen bieden hardnekkig tegenstand waardoor het tot medio augustus duurt voordat de Amerikanen het eiland onder controle hebben. Aan Amerikaanse zijde vallen 474 doden; de schattingen aan Japanse kant liggen tussen de 6.000 tot 10.000 doden. kolonel Kuzume..Lees verder

Op 3 april 1944 wordt in Australië de Netherlands Indies Civil Administration (NICA) opgericht met als opdracht het Nederlandse bestuur te herstellen in het voetspoor van de geallieerde troepen. Na de geallieerde landing zet het NICA-detachement in Hollandia haar hoofdkwartier op – later bekend als Kota Nica – dat onder andere hulp verleent aan burgers en ex-dwangarbeiders. In februari 1945 opent er een school voor kinderen van de plaatselijke bevolking. Ook in Biak en Numfoor worden bases van de NICA opgericht. 22 april 1944 Jayapura